Ιστορία του Αγίου Όρους

Μυθολογία

Κατά την μυθολογία το όνομα Άθως ανήκε σε κάποιον Θρακιώτη γίγαντα. Στην σύγκρουση μεταξύ θεών και γιγάντων ο Άθως έριξε έναν τεράστιο πέτρινο όγκο κατά του θεού Ποσειδώνα, ξέφυγε όμως από τα χέρια του και έπεσε στη θάλασσα σχηματίζοντας το κομμάτι της ξηράς που βρίσκεται σήμερα το Άγιο Όρος. Μία άλλη εκδοχή λέει ότι ο Ποσειδώνας ηταν αυτός που έριξε τον βράχο εναντίον του Άθωνα, ο βράχος πλάκωσε τον Άθωνα και τον έθαψε από κάτω.

Χριστιανισμός

Σύμφωνα με την παράδοση, η Θεοτόκος με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, πηγαίνοντας να επισκεφθούν τον Λάζαρο στην Κύπρο, έπεσαν σε μια μεγάλη θαλασσοταραχή που τους ανάγκασε να αποβιβαστούν προσωρινά στο λιμάνι όπου βρίσκεται σήμερα η μονή Ιβήρων. Θαυμάζοντας το άγριο τοπίο η Παναγία ζήτησε από τον Υιό της να της προσφέρει όλο το Όρος σαν δώρο. Τότε ακούστηκε η φωνή του Κυρίου που έλεγε: ¨Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σός και περιβόλαιον σόν και παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι¨. Από τότε θεωρείται το Άγιο Όρος ώς «το περιβόλι της Παναγιάς».

Από τον 5ο μ.X. αιώνα άρχισε πάλι να εμφανίζεται στην περιοχή ανθρώπινη δραστηριότητα, όταν εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι μοναχοί, οι οποίοι απογοητευμένοι από την καθημερινότητα της κοινωνικής ζωής, βρήκαν αυτόν τον όμορφο και έρημο τόπο ιδανικό για να λατρεύσουν καλύτερα τον Θεό.

To Άγιο Όρος αποτελεί μία «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» εντός της Ελλάδας, μοναδική στο κόσμο, που χωροθετείται στη χερσόνησο Άθως της Χαλκιδικής, και θεωρείται ως το κέντρο του Ορθόδοξου μοναχισμού. Θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα τμήματα των Ανατολικών εκκλησιών όχι μόνο στα Βαλκάνια αλλά και στην Ευρώπη, εξαιτίας της τεράστιας εθνικής, ιστορικής, θρησκευτικής, θεσμικής και καλλιτεχνικής αξίας, καθώς και ως κέντρο συντήρησης και διατήρησης των πλούσιων κειμηλίων του. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του Άγιου Όρους, που είναι αποτέλεσμα και κατάλοιπο δραστηριοτήτων πολλών ετών και ανάπτυξης ποικίλων μοναστικών ιδρυμάτων, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα βαθμό ότι συνοψίζει τη μεσαιωνική και νεότερη αρχιτεκτονική του ορθόδοξου χώρου των Βαλκανίων. Αποτελεί, πράγματι, ένα καταφύγιο και μουσείο που συμπεριλαμβάνει μοναδικούς θησαυρούς της ελληνικής τέχνης και των γραμμάτων. Ωστόσο, το σημαντικότερο γεγονός του Άγιου Όρους είναι ότι εκφράζει κατά τον αρτιότερο τρόπο το μοναχισμό της Ορθοδοξίας. Για πάνω απο χίλια χρόνια, η κατάσταση παραμένει σταθερή έως σήμερα. Ένας κόσμος απλός και δύσκολος, όπου στηρίζεται στο πνεύμα, γεμίζει τη ψυχή και βιώνει την ουσία της Ορθοδοξίας. Ένας κόσμος με βιώματα προσανατολισμένα στο Θεό και ιστορικής διαδρομής χιλίων ετών έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την υψηλή πνευματικότητα. Κάθε κειμήλιο αποτελεί μία πύλη ουρανού, μία πύλη στον παράδεισο.

Γεωγραφική θέση

Την τρίτη, την ανατολικότερη και μαγευτικότερη χερσόνησο της Χαλκιδικής, τη χερσόνησο του Άθωνα, κατέχει σήμερα ολόκληρη η Αγιορείτικη πολιτεία. Είναι ο μοναδικός χώρος στην Ελλάδα, που είναι ολόκληρος αφιερωμένος στην προσευχή και τη λατρεία του Θεού. Γι΄ αυτό και ονομάζεται Άγιο Όρος. Το Άγιο Όρος έχει μήκος περίπου 50 χιλιόμετρα, πλάτος από 8 μέχρι 12 χιλιόμετρα και η έκταση του καλύπτει 350 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα σύνορα της μοναστικής πολιτείας ορίζονται, στο χερσαίο χώρο, με μια νοητή γραμμή που αρχίζει από την δυτική ακτή από την τοποθεσία ¨Φραγκόκαστρο¨ και φτάνει ως το ακρωτήρι ¨Αράπης¨, στην απέναντι άκρη. Οι φυσικές τοποθεσίες της χερσονήσου είναι αξιοθαύμαστες. Το βουνό Άθωνας που δεσπόζει σ΄ αυτή, είναι ένας τεράστιος κώνος με ύψος 2.033 μέτρα. Η γυμνή κορυφή του λες και λογχίζει τον ουρανό και οι πλαγιές του, κατάφυτες από αιωνόβια δέντρα, δημιουργούν μία ασύγκριτη αισθητική ομορφιά σε όλη τη μαγευτική αυτή περιοχή.

Μοναστήρια του Αγίου ΄Ορους

Η ανεξάρτητη και αυτόνομη οντότητα του Αγίου Όρους αποτελείται από 20 μονές από τις οποίες οι 17 είναι Ελληνικές, μία Ρωσική, μία Σέρβικη και μία Βουλγάρικη. Παρόλο που η χερσόνησος ανήκει στην Ελλάδα, το Άγιο Όρος είναι αυτόνομο και εξουσιάζεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη. Η Ιερά Κοινότητα εδρεύει στις Καρυές, έναν οικισμό που βρίσκεται στη μέση περίπου της χερσονήσου, χτισμένος σε πλαγιά που ατενίζει τη θάλασσα. Εκεί είναι υποχρεωμένοι όλοι οι επισκέπτες να δηλώσουν την άφιξή τους. Με την αυστηρή εφαρμογή του «άβατου», μόνο άνδρες επιτρέπεται να εισέλθουν στην ιερή περιοχή και απαιτείται προηγούμενα γραπτή άδεια από το Γραφείο Προσκυνητών Θεσ/νίκης. Ένα διάταγμα που εκδόθηκε το 1060 μ.Χ. από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο το Μονομάχο ορίζει αυστηρές προϋποθέσεις ως προς το ποιος μπορεί να γίνει δεκτός στο Άγιο Όρος και απαγόρευσε την είσοδο των γυναικών. Η απαγόρευση αυτή είναι ακόμη σε ισχύ, και καμία γυναίκα δεν επιτρέπεται να επισκεφθεί το Άγιο Όρος. Εκτός από τις μονές στο Άγιο Όρος υπάρχουν και δώδεκα σκήτες, μοναστικοί οικισμοί με μορφή χωριών, κελιά, κατοικίες μοναχών με αγροτική περιοχή γύρω τους και ησυχαστήρια, γι’ αυτούς που ζουν αποτραβηγμένοι από τον κόσμο. Μοναστήρια που είναι πραγματικά φρούρια, χτισμένα στους ανεμοδαρμένους βράχους του Άθω, προπύργια που στάθηκαν αγέρωχα απέναντι στον ασεβή εισβολέα, αλλά και σκιερά και ήρεμα περιβόλια, καταφύγια περισυλλογής και διαλογισμού, ένας παράδεισος της ψυχής και του νου, ένας τόπος αγάπης.

Το Άγιο Όρος ιδρύθηκε επίσημα το 963 όταν ένας μοναχός εν ονόματι Αθανάσιος ο Αθωνίτης έκτισε τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας. Ωστόσο, ακόμη νωρίτερα, μοναχοί και ερημίτες είχαν αρχίσει να εγκαθίστανται στην περιοχή. Σήμερα, χωρίζεται σε 20 αυτοδιοίκητες περιοχές και ο συνολικός αριθμός των μοναχών δεν υπερβαίνει τους 1.700. Κάθε περιοχή αποτελείται από το βασικό μοναστήρι και άλλα μοναστικά ιδρύματα στο περιβάλλον χώρο (κελιά, καλύβες, καθίσματα, ησυχαστήρια). Όλα τα μοναστήρια αποτελούν κοινότητες (μοναστηριακής φύσης), γεγονός που συνεπάγεται ότι οι μοναχοί ακολουθούν κοινή λειτουργία, προσευχή, στέγαση, σίτιση και εργασία. Ο Ηγούμενος της Μονής, εκλέγεται από τους Μοναχούς και είναι υπεύθυνος για τις υποθέσεις της Μονής. Οι Ηγούμενοι των Μονών είναι μέλοι της Ιεράς Συνέλευσης και ασκούν νομοθετική εξουσία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ισχύει στο Άγιο Όρος το Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο έχει εγκαταληφθεί στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης από το 16ο αιώνα λόγω χρήσης του Γρηγοριανού ημερολογίου που ισχύει έως σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι οι ημερομηνίες στη μοναστική πολιτεία είναι δέκα ημέρες πίσω από το δικό μας ημερολόγιο. Για τους Έλληνες, το όρος Άθως αποτελεί λίκνο των εθνικών παραδόσεων όπου για παραπάνω από χίλια έτη διατήρησε τις Ελληνό-Ορθόδοξες παραδόσεις, τη λογοτεχνία και την αυθεντική βυζαντινή λατρεία. Αποτελεί μια Ιερή κατοικία που διατηρεί ακόμη άγνωστες πηγές για τους μελετητές που διερευνούν τη θεολογία, φιλοσοφία, ιστορία, Βυζαντινή και μετά-Βυζαντινή τέχνη και τον ανατολικό μυστικισμό και είναι ένα απέραντο μουσείο που περιέχει ανεκτίμητους θησαυρούς και κειμήλια της Ορθόδοξης παράδοσης.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε και το σχετικό video στο YouTube:CBS - 60 minutes:  A visit to the Holy Mountain

1925597 orig
MountAthos
2661413 orig
11
8161835 orig
8743856 orig
athos monk striking simantro
513375 orig
1652524 orig
3401988 orig
panagia
5792412 orig
3731605 orig
Jesus in Golgotha by Theophanes the Cretan
2097839 orig
2132757 orig
1
9934252 orig
9562139 orig
9496603 orig
agioi pantes
1565734 orig
8844946 orig
-
7632861 orig